HỎI:

Người nhà tôi có mảnh đất diện tích hơn 300m2 đã có sổ đỏ đứng tên cả 2 vợ chồng. Hiện nay người chồng đã mất, gia đình muốn làm lại sổ đỏ đứng tên người vợ. Tuy nhiên khi làm văn bản khai nhận di sản thừa kế nhân viên công chứng nói rằng không làm thủ tục cho 2 người con dưới 18 tuổi trao quyền thừa kế cho mẹ được (3 người trên 18 tuổi thì làm được), vì vậy nếu làm rồi làm sổ đỏ thì ghi tên cả 3 người. Tôi phải làm thế nào để thực hiện làm sổ đỏ chỉ ghi tên người mẹ? Phí công chứng trong trường hợp này là bao nhiêu?

ĐÁP:

1. Về việc khai nhận di sản thừa kế

Theo quy định tại Điều 20 Bộ luật Dân sự về năng lực hành vi dân sự của người chưa thành niên từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi thì:

– Người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch nhằm phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi hoặc pháp luật có quy định khác.

 

– Trong trường hợp người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có tài sản riêng bảo đảm thực hiện nghĩa vụ thì có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự mà không cần phải có sự đồng ý của người đại diện theo pháp luật, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Như vậy, trường hợp hai người con từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi thì vẫn có thể tự mình xác lập, thực hiện giao dịch được. Còn trường hợp hai người con đều dưới 15 tuổi thì việc thực hiện giao dịch bắt buộc phải thông qua người đại diện. Trong trường hợp này, người đại diện là người mẹ. Theo đó, trong văn bản khai nhận di sản thừa kế, người mẹ sẽ tham gia đồng thời với hai tư cách: một là chính mình với tư cách là người được hưởng di sản thừa kế của chồng, hai là người đại diện theo pháp luật của con chưa thành niên.

Tuy nhiên, khoản 5 Điều 144 Bộ luật Dân sự về phạm vi đại diện có quy định: Người đại diện không được xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự với chính mình hoặc với người thứ ba mà mình cũng là người đại diện của người đó, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Theo quy định này thì trong văn bản thỏa thuận phân chia di sản thừa kế, người vợ không thể đại diện cho con chưa thành niên để tặng cho phần di sản của các con cho chính mình được (người đại diện xác lập giao dịch với chính mình). Do đó, không thể thực hiện việc để một mình người vợ đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được.

2. Phí công chứng và thù lao công chứng

Khi yêu cầu công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế, người yêu cầu công chứng phải nộp phí công chứng và thù lao công chứng.

Mức phí công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế được quy định tại Thông tư liên tịch số 08/2012/TTLT-BTC-BTP. Theo đó, mức phí được tính trên giá trị tài sản.

Về thù lao công chứng, khoản 2 Điều 67 Luật Công chứng 2014 quy định: “Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành mức trần thù lao công chứng áp dụng đối với các tổ chức hành nghề công chứng tại địa phương. Tổ chức hành nghề công chứng xác định mức thù lao đối với từng loại việc không vượt quá mức trần thù lao công chứng do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ban hành và niêm yết công khai các mức thù lao tại trụ sở của mình. Tổ chức hành nghề công chứng thu thù lao cao hơn mức trần thù lao và mức thù lao đã niêm yết thì bị xử lý theo quy định của pháp luật”. Như vậy, mức thù lao công chứng do các tổ chức hành nghề công chứng quy định nhưng không được vượt quá mức trần thù lao do UBND cấp tỉnh nơi tổ chức hành nghề công chứng có trụ sở quy định.

Trên đây là hướng dẫn thủ tục khai nhận di sản đối với người dưới 18 tuổi, nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào, vui lòng liên hệ Lê Nguyễn để được hỗ trợ tốt nhất/.